Tanım

Web İçeriği Erişilebilirlik Yönergeleri (WCAG), engelli bireylerin dijital içeriklere erişimini kolaylaştırmak amacıyla geliştirilen, küresel ölçekte kabul görmüş teknik standartlar ve en iyi uygulamalardan oluşan bir çerçevedir. İnternet’in ana standartlarını belirleyen uluslararası kuruluş olan World Wide Web Consortium (W3C) tarafından yayımlanan WCAG, farklı engel türlerine yönelik detaylı ve test edilebilir kriterler sunar.

Açıklama

Hayatın her alanında geçerli olan kurallar ve yönergeler gibi, dijital dünyada da erişilebilirliğin sağlanabilmesi için bir rehber gerekir. İşte WCAG, bu amaca hizmet eden en yetkin kaynak olarak kabul edilir. Web sitelerinin görme, işitme, bilişsel ya da motor beceri farklılıklarına sahip bireyler için kullanılabilir hale getirilmesi için gereken standartları ayrıntılı biçimde açıklar.

WCAG’nin etkisi yalnızca teknik bir çerçeveyle sınırlı değildir; dünya genelindeki pek çok ülke, kendi ulusal erişilebilirlik yasalarını hazırlarken bu yönergeleri ya doğrudan benimsemiş ya da temel referans olarak kullanmıştır. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde ADA (Americans with Disabilities Act) ve Section 508 gibi önemli düzenlemeler, genellikle WCAG 2.0 veya 2.1 Seviye AA’yı dijital erişilebilirlik uyumu için teknik dayanak olarak kabul eder. Bu da kurumların, şirketlerin ve kamu kuruluşlarının, dijital ürün ve hizmetlerini herkes için erişilebilir kılmak adına bu standartlara yasal olarak uymakla yükümlü olduğu anlamına gelir.

Daha Fazla Bilgi:

WCAG, genellikle "POUR" kısaltmasıyla hatırlanan dört temel ilkeye dayanır:

• Perceivable (Algılanabilir): Bilgi ve kullanıcı arayüzü bileşenleri, kullanıcıların algılayabileceği şekilde sunulmalıdır. Örnek: Görseller için alternatif metin (alt metin) sağlanması.
• Operable (Çalıştırılabilir): Arayüz bileşenleri ve gezinme, kullanıcı tarafından kontrol edilebilir olmalıdır. Örnek: Klavye ile tamamen erişilebilirlik.
• Understandable (Anlaşılabilir): Bilgi ve kullanıcı arayüzü kullanımı, kullanıcı tarafından kolayca anlaşılır olmalıdır. Örnek: Açık, okunabilir dil ve tutarlı sayfa yapısı.
• Robust (Sağlam): İçerik, farklı kullanıcı yazılımları ve yardımcı teknolojiler tarafından doğru şekilde yorumlanabilecek kadar sağlam olmalıdır.

WCAG Uyumluluk Seviyeleri:

WCAG yönergeleri, test edilebilir başarı kriterleri üzerinden üç farklı uyumluluk seviyesi sunar:

• Seviye A (Minimum Uyum): En temel ve kritik kriterleri içerir. Bu seviyeye uyulmaması, birçok engelli birey için siteyi tamamen erişilemez kılar. En düşük uyum seviyesidir.
• Seviye AA (Kabul Edilebilir Uyum): En yaygın olarak hedeflenen ve genellikle yasal olarak zorunlu tutulan uyumluluk seviyesidir. En büyük erişim engellerini ortadan kaldırır ve uygulanabilirlik ile kapsayıcılık arasında denge kurar. Çoğu ülkenin erişilebilirlik düzenlemeleri bu seviyeyi esas alır.
• Seviye AAA (En Üst Düzey Uyum): En yüksek erişilebilirlik seviyesidir. Çok daha kapsamlı ihtiyaçlara ve ağır engellere sahip kullanıcılar için erişimi mümkün kılar. Ancak tüm içerikler için uygulanması pratik olmayabilir.

Belirttiğiniz yönergeler eski WCAG sürümlerine (örneğin WCAG 1.0) ait olabilir. Güncel WCAG sürümleri (2.0, 2.1 ve geliştirilen 2.2 ile 3.0), artık bu 14 madde sisteminden ziyade POUR ilkeleri ve başarı kriterleri etrafında yapılandırılmıştır. Ancak hedef aynı kalmıştır: eş değer alternatifler sunmak, anlaşılır tasarım yapmak ve kullanıcıya kontrol sağlamaktır.

WCAG seviyelerini ve yapısını anlamak, gerçek anlamda erişilebilir dijital içerikler oluşturmak isteyen herkes için hayati önem taşır.