2025 yılı Haziran ayında ülkemizde dijital kapsayıcılık adına çok önemli bir gelişme yaşandı. 21 Haziran 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan “Web Siteleri ve Mobil Uygulamaların Erişilebilirliği Genelgesi”, dijital dünyayı herkes için daha erişilebilir kılmayı hedefliyor.
Peki bu genelge bize ne vaat ediyor?
Corpowid ekibi olarak, uzun süredir çıkmasını beklediğimiz bu yasal düzenlemeyi memnuniyetle karşıladık. Erişilebilirlik alanında 13 ülkede faaliyet gösteren ve Türkiye’nin en iddialı girişimlerinden biri olan Corpowid olarak, bu önemli gelişmeye dair deneyimlerimizi ve görüşlerimizi sizlerle paylaşmak istiyoruz.
Cumhurbaşkanımızın 2 Aralık Dünya Engelliler Günü’nde yaptığı “Engelli vatandaşlarımıza yönelik adaletsizliklerin ortadan kaldırılmasını devletimizin asli vazifesi olarak görüyoruz.” açıklamasından sonra, bu düzenlemenin bu yıl içerisinde yayımlanmasını bekliyorduk. Ve sonunda bu önemli adım atıldı.
Erişilebilirlik Neden Önemli?
Engelli bireyler günlük hayatlarında birçok zorlukla karşı karşıya kalıyor. Bu zorluklar sadece bireyin kendisini değil, çevresindeki aile üyelerini ve arkadaşlarını da etkiliyor. Toplum olarak, fiziksel alanlarda olduğu kadar dijital alanlarda da engelli bireyleri desteklememiz gerekiyor.
Bugün engelli bireyler, dijital dünyada fiziksel dünyadan daha özgür hissedebiliyor. Örneğin bir alışverişi, sosyal medya etkileşimini ya da kamu hizmetine ulaşımı bir tıklamayla gerçekleştirmek, fiziksel erişime kıyasla çok daha kolay. Ancak burada da bir engel var: dijital erişilemezlik.
WCAG Standartları ve Küresel Yaklaşım
Dijital erişilebilirlik denildiğinde dünya genelinde geçerli olan standartlar W3C tarafından belirlenmiş WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) kurallarıdır. Bu kurallara uymak, sadece engelli bireyler için değil; yaşlılar, görme problemi yaşayanlar, disleksi, epilepsi ya da geçici yaralanmalar gibi çeşitli kullanıcı grupları için de eşit erişim anlamına gelir.
Hatta dil bariyerleri olan kullanıcılar da bu kapsama girer. Bu kişiler için otomatik çeviri, metni sese çevirme veya daha sade bir arayüz hayati önem taşır.
Bazı kaynaklara göre, erişilebilirlikten fayda görebilecek bireylerin sayısı, doğrudan engelli bireylerden bile fazladır. Yani erişilebilirlik yalnızca bir azınlık meselesi değil, oldukça geniş bir kullanıcı kitlesinin ihtiyacıdır.
Ekonomik Boyutu: Erişilebilirlik = Büyüme
Dijital erişilebilirliğin sadece sosyal sorumluluk değil, aynı zamanda ekonomik fırsatlar sunduğu da unutulmamalı. Örneğin:
Bu rakamlar, dijital erişilebilirliğin bir iş büyüme motoru olduğunu açıkça gösteriyor. Üstelik, erişilebilirlik özellikleri SEO açısından da ciddi avantajlar sağlıyor.
SEO’ya Katkı: Google'da Daha Yüksek Sıralama
Google’ın algoritmaları artık kullanıcı deneyimini merkeze alıyor. Erişilebilir web siteleri, daha düşük hemen çıkma oranları, daha uzun sayfa görüntüleme süreleri ve iyileştirilmiş yapısal veriler ile %15-20 oranında daha fazla organik trafik elde ediyor.
Erişilebilirlik sayesinde sadece daha kapsayıcı bir web sitesi oluşturmakla kalmıyor, aynı zamanda arama motorlarındaki sıralamanızı da yükseltiyorsunuz.
Peki Neden Uygulanmıyor?
Dünyadaki web sitelerinin %96’sından fazlası hâlâ erişilebilir değil (kaynak: WebAIM Million Report 2024). Bunun en temel sebepleri:
Ancak dijital erişilebilirlik sanıldığı kadar zor değil. Bugün bu ihtiyaçları karşılayacak birçok çözüm mevcut. Örneğin, Corpowid’in geliştirdiği yapay zeka destekli sistem, web sitelerini tarıyor, eksiklikleri belirliyor ve alternatif metinler (alt text), meta title, schema gibi öğeleri CMS veya sunucuya erişim olmadan otomatik olarak uyguluyor.
Kendi sitenizin erişilebilirliğini ölçmek isterseniz şu aracı kullanabilirsiniz: Google PageSpeed Insights
Genelgenin Anlamı
Bu blog yazısında genelgeyle ilgili olumlu bir perspektifi paylaştığımızı vurgulamak isteriz. Türkiye’de bu alanda bir genelgenin yayınlanmış olması, devletin konuya gösterdiği hassasiyetin net bir göstergesidir. Avrupa’da, ABD’de ve diğer gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, ülkemizde de dijital eşitliğin bir kamu politikası hâline gelmesi sevindiricidir.
Erişilebilirlik Artık Opsiyonel Değil, Zorunlu
Bu düzenleme ile birlikte, dijital ortamda ciddi bir dönüşüm süreci başlamış oldu. Yasal süreç tanımlandı, geçiş için belirli süreler belirlendi ancak bu süreler teknik operasyon açısından bakıldığında oldukça sınırlı.
Örneğin, günde 1 milyon ziyaret alan bir e-ticaret sitesini düşünelim.
Bu sitenin 1 milyon görseli ve 100 bin sayfası varsa ve yılın her günü aktif çalışıldığını varsayarsak, günde ortalama 2.739 görsele alternatif metin (alt text) yazılması gerekiyor.
Ancak konu sadece görsellere alternatif metin yazmakla da sınırlı değil. Ayrıca;
gibi onlarca teknik unsurun göz önünde bulundurulması gerekiyor.
Bu noktada, manuel olarak erişilebilirlik sürecini yönetmek neredeyse imkânsız hâle geliyor. İşte tam da bu yüzden, yapay zekâ destekli erişilebilirlik çözümleri, hem zaman hem maliyet açısından büyük avantaj sağlıyor.
Hangi Firmalar Öne Çıkacak?
Genelge sonrasında kurumların erişilebilirlik çalışmalarına başlayacağı kesin. Ancak burada bir başka kritik konu daha ortaya çıkıyor: Bu hizmeti sunan firmaların kalitesi ve çözümün etkinliği.
Son yıllarda giderek artan sayıda şirket, “widget” ya da “overlay” olarak adlandırılan erişilebilirlik eklentileri sunuyor. Peki bu eklentiler gerçekten işe yarıyor mu?
Ne yazık ki her çözüm gerçek bir erişilebilirlik sağlamıyor.
Hatta bazı widget’lar, sayfa performansını düşürüyor veya ekran okuyucularla çakışarak kullanıcı deneyimini daha da zorlaştırabiliyor.
Bunu test etmek oldukça kolay:
Eğer bu araçlar çözüm sonrası hâlâ önemli hatalar gösteriyorsa, büyük olasılıkla uygulanan sistem yetersizdir.
Doğru Hizmeti Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Teknik bilgiye sahip olmayan şirket yöneticileri için aşağıdaki kriterler oldukça belirleyici olacaktır:
Ve en önemlisi:
Eklenti kurulumu sonrasında “gerçek erişilebilirlik raporu” alınıyor mu?
Kullandığınız sistem ne kadar gelişmiş olursa olsun, eğer sitenizin mevcut altyapısında erişilebilirlik engelleri varsa, bu sorunların çözülüp çözülmediğini doğrulamak için mutlaka bir bağımsız denetim veya otomatik test sonucu almanız gerekir.
Yapay Zekâ ile Erişilebilirlik Artık Daha Kolay
Corpowid olarak sunduğumuz çözümde, yapay zekâ destekli sistemimiz, internet sitelerini tarar, erişilebilirlik ve SEO açısından eksik noktaları tespit eder, ardından CMS veya sunucu erişimi olmaksızın bu eksiklikleri otomatik olarak düzeltir.
Örneğin:
Bu sadece erişilebilirlik değil, aynı zamanda SEO ve kullanıcı deneyimi açısından da büyük katkı sağlar.
Google verilerine göre, erişilebilir olan siteler %15-20 oranında daha fazla organik trafik elde ediyor. (Kaynak)
Genelgeye Olumlu Yaklaşmak Gerekir
Blog yazımızın başında sorduğumuz “Bu genelge bize ne vaat ediyor?” sorusunun cevabı şimdi çok daha net:
Bu anlamda Türkiye’nin böyle bir düzenlemeyi yürürlüğe koyması, ülkemizin dijitalleşme sürecine verdiği önemi ve insan odaklı dönüşüm yaklaşımını açıkça ortaya koyuyor.
Genelgeye ulaşmak için: Resmî Gazete - 21 Haziran 2025 / Sayı: 32933
Corpowid’in çözümleri hakkında bilgi almak için: www.corpowid.com
Web sitesi erişilebilirliği nedir sorusuna vereceğiniz yanıt artık yalnızca teknik bir detay değil, işinizin sürdürülebilirliği için kritik bir zorunluluktur. Bu blog yazısında, engelli bireyler için web sitelerini erişilemez hale getiren en yaygın 5 hatayı ele alıyor ve doğru web erişilebilirlik yazılımları ile bu hatalardan nasıl kaçınabileceğinizi açıklıyoruz.
Açık konuşalım—en son ne zaman web sitenizin herkes tarafından kullanılabilir olup olmadığını düşündünüz? Sadece sizin ya da benim gibi kullanıcılar değil; ekran okuyucu kullananlar ya da fare kullanamayan biri için?
WhatsApp 7/24: +90 542 575 0743
